Hukuk Fakültesi Mezunlarının Yapabileceği Meslekler Nelerdir?

Ülkemizde hukuk fakültelerinin her geçen gün çoğaldığı bir dönemde yeni mezun olmuş biri için alternatif meslekler sıralanmıştır. Ancak yapılabilecek meslekler burada sayılanlarla sınırlı değildir.

1-AVUKATLIK

Hukuk fakültesi deyince akla gelen ilk meslek, elbette ki avukatlıktır. Avukatlık, kamu hizmeti olup aynı zamanda serbest bir meslektir. Avukat, yargının kurucu unsurlarından olan bağımsız savunmayı serbestçe temsil eder.

Avukatlık mesleğine kabul edilebilmek için Avukatlık Kanunundaki koşulları taşıyor olmak ve Avukatlık stajını yapmış olmak gerekmektedir. Avukatlık stajı bir yıldır. Stajın bu kısmında yer alan hükümler uyarınca ilk altı ayı mahkemelerde ve kalan altı ayı da en az beş yıl kıdemi olan bir avukat yanında yapılır. Bu koşulları taşıyan bir hukuk mezunu, avukatlığa hak kazanabilecektir.

2-HÂKİMLİK VE SAVCILIK

2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanunu’nda öngörülen koşulları taşıyan bir hukuk fakültesi mezunu, yazılı sınav ve sözlü mülakat aşamalarını geçtikten sonra başlayan staj dönemini ve staj sonunda yapılan sınavı tamamladığı takdirde mesleğe kabul edilir. Adalet Bakanlığı her yıl düzenlediği sınavlar ile hâkim ve savcı alımı yapmaktadır.

Adli – İdari Hâkimlik yazılı yarışma sınavı, Ölçme Seçme ve Yerleştirme Merkezi sorumluluğunda gerçekleştirilir mülakat ise Adalet bakanlığınca yapılır.

3-NOTER

Noterlik de, yalnızca hukuk fakültesi mezunlarının yapabileceği bir meslek olarak, 1512 sayılı Noterlik Kanunu‘nda düzenlenmiştir. Noter olabilmek için, Noterlik Kanunu madde 7’de öngörülen staj koşullarını taşıyor olmak gerekir. Staj süresi 1 yıldır. Stajın tamamlanması sonrasında belirli koşulların da varlığı halinde noterlik belgesi almaya hak kazanılır. Noterler, meslek kuruluşu olarak Türkiye Noterler Birliği‘ne bağlıdır.

4- KAYMAKAM

Kaymakamlık, ilçenin genel yönetimlerinden sorumlu olan, devleti ilçede temsil eden, ilçenin en yetkili kamu görevlisidir.

Kaymakamlık sınavı, Ölçme Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından gerçekleştirilir mülakat ise İçişleri bakanlığınca yapılır. Hukuk fakültesi mezunları sınava girme hakkına sahiptir. Üç yıllık stajdan sonra kaymakam olarak atanılır.

5- BİLİRKİŞİ

Bilirkişi; çözümü özel teknik bilgi gereken hallerde oy ve görüşünü sözlü ya da yazılı olarak mahkemeye vermesi için kendisine başvurulan gerçek veya özel hukuk tüzel kişisidir. Hâkim mahkemenin en yetkin kişisidir. Fakat bazı gerekli durumlarda hukuk dışında bir bilgiye ihtiyaç duyulduğunda mahkeme uzman kişinin bilgisine başvurur. Başvurulan müessese bilirkişidir.

6754 sayılı Bilirkişilik Kanunu’nda bilirkişi olabilmenin şartları sayılmıştır.

• Yüz kızartıcı ve terör örgütleriyle bağlantılı bir suç işlememiş olmak.
• Daha önce kendi isteği dışında bilirkişilik sicilinden çıkarılmamış olmak.
• Disiplin yönünden meslekten veya memuriyetten çıkarılmamış ya da sanat icrasından veya mesleki faaliyetten geçici ya da sürekli olarak yasaklanmamış olmak.
• Başka bir bölge kurulunun listesine kayıtlı olmamak.
• Bilirkişilik temel eğitimini tamamlamak.
• Bilirkişilik yapacağı uzmanlık alanında en az beş yıl fiilen çalışmış olmak ya da daha fazla çalışma süresi belirlenmiş ise bu süre kadar fiilen çalışmış olmak.
• Meslek mensubu olarak görev yapabilmek için mevzuat tarafından aranan şartları haiz olmak ve mesleğini yapabilmek için gerekli olan uzmanlık alanını gösteren diploma, mesleki yeterlilik belgesi, uzmanlık belgesi veya benzeri belgeye sahip olmak.
• Bilirkişilik temel ve alt uzmanlık alanlarına göre belirlenen yeterlilik koşullarını taşımak.

6- UZLAŞTIRMACI

Mevzuatta yer alan tanıma göre Uzlaştırmacı;şüpheli veya sanık ile mağdur veya suçtan zarar gören arasında uzlaştırma müzakerelerini yöneten, cumhuriyet savcısı onayıyla görevli avukat veya hukuk öğrenimi görmüş kişilerdir.

Uzlaştırmacı olabilmek için hukuk öğrenimi görmüş kişiler olmak gerekmektedir. Ancak hukuk öğrenimi görmüş kişilerden kastedilen sadece üniversitelerin hukuk fakültesi mezunları değildir. Bunun yanı sıra üniversitelerin siyasal bilgiler fakültesi, iktisadi ve idari bilimler fakültesi, iktisat fakültesi ve işletme fakültesi mezunlarından, müfredatında; anayasa hukuku, ceza genel hukuku, ceza özel hukuku, ceza muhakemesi hukuku, hukuk başlangıcı/hukuka giriş/hukukun temel kavramları/temel hukuk, ticaret hukuku, iş hukuku, borçlar hukuku derslerinden en az ikisini başarılı olarak görmüş olanlar başvurabilmektedir.

2 yıllık ön lisans öğrenimini görenler hukuk derslerinde başarılı olsalar bile Uzlaştırmacı olamazlar. En az 4 yıllık lisans eğitimini tamamlamış mezunlar Uzlaştırmacı adayı olabilmektedir.

İlgili üniversiteler ve kurumlar tarafından verilecek olan eğitim dersleri 36 saat teorik 12 saat uygulamalı olarak yapılır. Bu derslere katılım zorunludur. Eğitimin başarıyla tamamlanmasıyla kurum tarafından sertifika verilmektedir. Bu sertifikayı alan kişiler Uzlaştırmacı sınavına girmeye hak kazanmaktadırlar. Hukuk fakültesi mezunu avukatlık ruhsatını aldıktan sonra bu sınavlara başvurup uzlaştırmacı olabilir. Arabulurcuktaki gibi 5 yıllık bir meslek deneyimi aranmamaktadır.

Sınavda başarılı olan kişilerin Uzlaştırmacı Siciline kayıt olmaları gerekmektedir. Sicile kayıt için mevzuatta birtakım şartlar aranmaktadır. Bu şartlar:

• Türk vatandaşı olmak,
• Fiil ehliyetine sahip olmak,
• Yüz kızartıcı suç işlememiş olmak,
• Kasten işlenmiş bir suçtan mahkûm olmamak,
• Avukatlar yönünden baroya kayıtlı olmak,
• Uzlaştırma sınavında başarılı olmaktır.

Şartları sağlayan kişiler sicile kayıt olup Cumhuriyet Savcılığından uzlaştırmacı kartı alırlar. Sicile kayıt olan uzlaştırmacılara merkez veya ilçe adliyelerden dosyalar atanır ve uzlaştırma süreci başlar.

7- ARABULUCU

Arabulucu sistematik teknikler uygulayarak görüşmeler ve müzakerelerde bulunmak amacıyla tarafları bir araya getiren birbirlerini anlamalarını, uyuşmazlığı kendi aralarında çözmelerini ve iletişim kurmalarını sağlayan tarafsız 3. kişidir. Arabuluculuk bir karar merci olmamakla birlikte bir öneride de bulunmaz. Arabulucu taraflar arasında asıl uyuşmazlığı ve tarafların menfaatlerini tespit ederek bu konularda tartışmalarını ve çözüm bulmalarını sağlar. Arabulucu olabilmek için kanunda verilen bazı şartları taşımak gerekmektedir. Nedir bunlar?

• Türk vatandaşı olmak,
• Hukuk fakültesinden mezun olmak,
• Kasten işlenen suçlardan mahkum olmamak,
• Mesleğinde en az 5 yıllık kıdeme sahip olmak,
• Arabuluculuk eğitimini tamamlamak ve arabuluculuk sınavlarında başarılı olmak gerekir.

Arabuluculuk eğitimi, toplamda 84 saat teorik ve pratik ders olmak üzere üniversitelerin bünyesinde sunulur. Devam zorunluluğu bulunan bir eğitimdir. Eğitimin sonunda verilen sertifika ile arabuluculuk sınavına başvurulur.

Arabuluculuk sınavı yazılı ve sözlü olmak üzere iki aşamalıdır. İlk aşama olan yazılı sınavda eğitime dair sorular sorulur. Adayların yazılı sınavda başarılı olması halinde sözlü mülakata hak kazanırlar. İkinci aşama olan sözlü mülakatta adaya bir dava veriliyor. Sınavdan önce aday olayı okuyarak, bu durum gerçekten yaşanmış gibi çözümler üretmeye çalışır. Jüri karşısına çıktığında ise olay gerçek ve davayı yönetiyor gibi davranarak çözüm önerilerini jüriye sunuyor. Mülakatlardaki jüri heyetleri genellikle yargıçlardan ve avukatlardan oluşuyor. Mülakat sırasında adaya, kendisine verilen davanın arabulucu işlemi ile çözülüp çözülemeyeceğini soruyor. Eğer verilen dava arabuluculuk yöntemine uygunsa, adaydan bunun nasıl çözülmesi gerektiğinin, örneklerle açıklaması isteniyor. Eğer aday mülakatta akılcı çözümler ile davayı çözebildiğini gösterdiyse, arabuluculuk sınavından başarılı bir puan alabiliyor.

8-AKADEMİSYENLİK

Akademisyen olmak için öncelikle lisans düzeyinde eğitim yaparken dikkat edilmesi gerekenler: Not ortalamasını yüksek tutmak ve Yabancı dil öğrenmek. Akademik kariyer, bir hukuk mezunu için üst sıralarda düşünülebilecek mesleklerdendir. Akademisyenlik, daha çok sürekli araştırma ve eğitim faaliyetlerine ilgi duyanlar için uygun bir meslek dalıdır. Akademik kariyer için lisans eğitiminden sonra sırasıyla yüksek lisans ve doktora eğitimlerini tamamlamak ve iyi derecede bir yabancı dil biliyor olmak gerekir. Ayrıca çalışılmak istenilen üniversitenin düzenleyeceği yazılı ve sözlü sınavları da başarıyla geçmek gerekir. Ülkemizde sayıları giderek artan hukuk fakülteleri baz alındığında, hukuk alanında akademisyen ihtiyacının bulunduğu açıktır.

9-MERKEZİ KADROLARDA UZMAN, MÜFETTİŞ, HUKUK MÜŞAVİRİ

Hukuk fakültesi mezunları için yukarıda sayılanlar dışında birçok farklı meslek kolunda çalışma imkânı bulunmaktadır. Çeşitli bakanlıklarda uzman ya da müfettiş kadrosuyla çalışma olanağı bulunmaktadır. Bu kadrolarda çalışabilmek için KPSS sınavında başarılı olmak koşulu aranmaktadır.

10-MARKA VE PATENT VEKİLLİĞİ

Marka vekilleri de patent vekilleri de öncelikle Türk Patent Kurumu tarafından düzenlenen marka vekili ya da patent vekili yeterlilik sınavına girerek yeterli puanı almak zorundadır. Vekil yeterlilik sınavı Ankara’da Türk Marka ve Patent Kurumu tarafından iki yılda bir yapılır.

Yapılan bu sınav bilgiye ve tecrübeye dayandığı için oldukça zor bir sınavdır. Sınav iki aşamalı olarak yapılmaktadır. Adaylar isterlerse bu sınavların ikisine, ya da sadece Marka veya Patent sınavına girebilirler. Marka veya Patent vekili olabilmek için lisans alanlarında sınırlamaya gidilmemiştir. Dört yıllık lisans eğitimini tamamlayan herkes diğer şartları da taşımaları halinde vekillik sıfatına sahip olabileceklerdir.